Wydawca treści
wiadomości ogólne
Najstarszy Leśny Ogród Botaniczny w Polsce, Arboretum Wirty zlokalizowany jest w okolicach Starogardu Gdańskiego, na terenie gminy Zblewo. Obszar Arboretum Wirty jest bardzo rozległy, bo zajmuje około 70 hektarów i składa się z dwóch części: parkowej i leśnej. Nad całością czuwają pomorscy leśnicy, pracownicy Nadleśnictwa Kaliska podlegający Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku. Opiekujemy się drzewami i krzewami reprezentowanymi przez ponad 830 gatunków i odmian nie zapominając o poszerzaniu kolekcji. Prowadzimy przy wsparciu naukowców badania botaniczne nad roślinnością rodzimą, szczególnie cenną dla naszej przyrody, jak też kontynuujemy dorobek naszych poprzedników. Wdrożyliśmy program restytucji, czyli przywracania do natury bardzo cennych i rzadkich gatunków roślin takich jak: cis pospolity, jarząb brekinia, sasanka wiosenna, wawrzynek wilczełyko czy lilia złotogłów. W pracy tej odnieśliśmy dużo sukcesów z których jesteśmy bardzo dumni, bo przyroda jest dla nas najważniejsza. Ale nie zapominamy też o społeczeństwie! Jesteśmy bardzo otwarci na zwiedzających. Naszych gości spotka wiele niezapomnianych przeżyć przyrodniczych. Szczególnie urokliwym miejscem w części parkowej Arboretum jest piękny ogród skalny otaczający niewielki staw. Wokół niego zgromadzono imponującą kolekcję roślin w tym azalii i różaneczników, a także botaniczne ciekawostki, jakimi są w naszym klimacie przedstawiciele rodzajów Kielichowiec, Styrak, Ostrokrzew i Cypryśnik. Ciekawostką jest gospodarczy drzewostan nasienny dębu bezszypułkowego w wieku ok. 130 lat. To ewenement, bo takie monogatunkowe drzewostany dębowe zdarzają się stosunkowo rzadko. Drzewa wyróżniają się wysokimi, gonnymi, doskonale oczyszczonymi pniami. W pobliżu budynków Arboretum rośnie kolejna przyrodnicza ciekawostka – sędziwy orzech pośredni i tulipanowiec amerykański odm. żółtobrzega. Dalej podziwiać można najstarszą w parku aleję złożoną ze starych jodeł i cisów. Rośnie w niej również oryginalny, wielopniowy żywotnik o pochodzeniu odroślowym, żartobliwie zwany „kotem o siedmiu ogonach”. Warto zwrócić uwagę także na eksponowane w tym miejscu nietypowe odmiany hodowlane rodzimych gatunków drzew, jak choćby świerk pospolity odmiany odwróconej o charakterystycznie zwisających pędach, czy tenże świerk odmiany gniazdkowatej. Nie sposób wymienić tutaj choćby znikomej części botanicznych atrakcji tego fragmentu Arboretum. Trzeba je po prostu zobaczyć na własne oczy przyjeżdżając w to piękne miejsce i rezerwując sobie czas na co najmniej kilkugodzinny spacer. Część parkowa obiektu zajmuje ok. 7 ha. Pozostały obszar przypada na część leśną porośniętą unikatowymi w skali całego kraju drzewostanami złożonymi z gatunków egzotycznych oraz ponad 200-letnich drzew krajowych w tym dębów i grabów. To pozostałości po dawnych powierzchniach doświadczalnych zakładanych jeszcze ręką Oswina Puttricha. Wiele spośród tych XIX-wiecznych egzotów zdążyło już osiągnąć wysokość ponad 30 m i nawet 250 cm obwodu pnia. Malowniczości temu miejscu dodaje niezwykłe ukształtowanie terenu poprzecinanego licznymi parowami i naturalnymi dolinkami w których przez znaczną część roku utrzymują się niewielkie zbiorniki wodne i bagna. Drzewostany te dość znacznie ucierpiały na skutek szalejącego w listopadzie 1981 r. huraganu. W miejscu powalonych przez wiatr drzew (głównie sędziwych daglezji) założono wiele nowych powierzchni doświadczalnych. Do najważniejszych „testowanych” tu gatunków należą obecnie: jodła olbrzymia, jodła grecka, jodła nikko, jodła koreańska, jodła kaukaska, jodła Veitcha, świerk biały, świerk ajański, świerk czarny, świerk kaukaski, świerk sitkajski, świerk czerwony, limba syberyjska i sosna rumelijska. Rosnąc niczym w swych naturalnych warunkach robią na zwiedzających ogromne wrażenie pozwalając im, niczym za machnięciem czarodziejskiej różdżki, na przeniesienie się na parę chwil do lasów dalekiej Ameryki czy Azji. Spacerując wśród leśnych zaułków można dojść nad malowniczy brzeg Jeziora Borzechowskiego Wielkiego. Tutaj kończy się Arboretum. Dla wygody turystów przygotowano w tym miejscu dwa dogodne miejsca widokowe z których rozpościera się zapierająca wprost dech w piersiach panorama jeziora oraz otaczających go lasów. Obecnie „Arboretum Wirty” w pierwszym rzędzie pełni funkcje turystyczne i edukacyjne. Obiekt przyciąga zwiedzających, którzy przyjeżdżają nawet z dalekich stron dla podziwiania rosnących tutaj unikalnych drzew i krzewów. Od 1997 r. jest członkiem Rady Ogrodów Botanicznych w Polsce, zaś od 2005 r. – członkiem International Agenda for Botanic Garden in Conservation. Wciąż jednak – podobnie jak w XIX w. – prowadzi się tutaj również badania naukowe, m.in. dotyczące zachowania się poszczególnych egzotycznych gatunków drzew i krzewów w miejscowym klimacie, w szczególności zaś ich odporności na niskie temperatury powietrza. Pozostałe prowadzone badania dotyczą ich dynamiki wzrostu, zdrowotności oraz potencjalnej przydatności do celów gospodarczych.